Privacyverklaring Gezondheidsmonitor Jeugd 2023

De GGD doet minimaal één keer per 4 jaar in opdracht van de gemeente onderzoek naar de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van jongeren. Dit onderzoek heet de Gezondheidsmonitor Jeugd. In het schooljaar 2023-2024 wordt de reguliere Gezondheidsmonitor Jeugd uitgezet. In het geval van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 wordt de vragenlijst 2 jaar na de vorige monitor (de coronavariant uit 2021) uitgezet en vier jaar na de vorige reguliere Gezondheidsmonitor. Deze Gezondheidsmonitor helpt de GGD en gemeente om te kunnen zorgen voor passend beleid op het gebied van de Volksgezondheid bij de Jeugd.  

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 wordt uitgevoerd in de periode september – november 2023 onder leerlingen in de klassen 2 en 4 van het voortgezet onderwijs met een digitale vragenlijst. De monitor wordt door alle GGD’en in Nederland op dezelfde manier en in dezelfde periode van het jaar uitgevoerd. Dit doen de GGD’en op verzoek van alle gemeenten in Nederland en het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). VWS heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) de opdracht gegeven de GGD’en hierbij te ondersteunen. De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is een samenwerking tussen GGD’en, GGD GHOR Nederland (de landelijke vereniging van GGD’en), het RIVM en voor een klein onderdeel met het Trimbos-instituut.

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 heeft als uitgangspunt dat het geen persoonsgegevens verzamelt, maar herleidbaarheid valt niet in alle situaties volledig uit te sluiten. In deze privacyverklaring beschrijft GGD Fryslân op welke manier zij omgaat met de ingevulde vragenlijsten, de daaruit voortvloeiende onderzoeksresultaten en op welke manier de GGD ervoor zorgdraagt dat deze goed worden beschermd.

De GGD en het RIVM hebben samen met het Trimbos-instituut besloten om deze keer samen te werken bij de uitvoering van de Gezondheidsmonitor van de GGD en het Peilstationsonderzoek en ESPAD-onderzoek van het Trimbos-instituut. Deze samenwerking heeft tot gevolg dat voor een klein onderdeel deze organisaties samen verantwoordelijk zijn voor de gegevens die worden verwerkt in de vragenlijsten. De GGD’en en het RIVM zijn verantwoordelijk voor de gegevens in de basisvragenlijst van de Gezondheidsmonitor. Daarnaast is elke GGD afzonderlijk verantwoordelijke voor de aanvullende vragen in de regionale vragenlijst. Het Trimbos-instituut is afzonderlijk en zelfstandig verantwoordelijke voor de vragenlijsten die worden gebruikt door het Trimbos-instituut.

Wil je meer weten over het Trimbos-instituut en/of over de wijze hoe er met jouw gegevens wordt omgegaan door het Trimbos Instituut. Je leest hier meer over op de website van Trimbos-instituut.

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 wordt uitgevoerd voor de volgende doelen:

• Het verkrijgen van inzicht in gezondheid, welzijn en leefstijl van jongeren in klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs.
• Het ontwikkelen van lokaal en landelijk beleid om de gezondheid van jongeren te bevorderen.
• De gezondheidssituatie van jongeren onder de aandacht van scholen brengen en hen aanzetten tot de ontwikkeling van gericht preventief gezondheidsbeleid.

Om de bovenstaande doelen te bereiken, gebruikt GGD Fryslân digitale vragenlijsten. In de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 wordt niet gevraagd naar persoonsgegevens, zoals naam en adres, waardoor een leerling in principe ook niet kan worden herleid. Wel willen we weten waar de leerling woont, omdat rapportages worden gemaakt voor gemeentes, daarom vragen we naar postcode. In heel uitzonderlijke situaties is - door een combinatie van de ingevulde vragen - een leerling toch herleidbaar. Dat is een ongewild bijeffect en zeker niet het doel van het onderzoek. De GGD zorgt ervoor dat door het nemen van adequate beveiligingsmaatregelen dit risico tot een minimum wordt beperkt.

In de vragenlijsten komen de volgende onderwerpen aan bod:

• Algemene gegevens: leerjaar, opleidingsniveau, leeftijd (klas 2), geboortemaand- en jaar (klas 4), gender, woonplaats door postcode (PC4)
• Gezinssamenstelling en moeite met rondkomen
• Ervaren gezondheid
• Geluk, psychische gezondheid, veerkracht, vertrouwen in de toekomst, eenzaamheid, weerbaarheid, stress
• Relatie ouders, zorgen thuis (incl. mantelzorg), sociale steun
• Functioneren op school, prestatiedruk
• Bewegen, voeding, gewicht en lengte, vrije tijd, alcoholgebruik, roken, drugsgebruik, vapen
• (Cyber)pesten, sexting
• Suïcidegedachten
• Gamen en social mediagebruik
• De buurt waarin je woont

Op de website van GGD Fryslan staat een inkijkexemplaar van de vragenlijst.

GGD Fryslân maakt op grond van haar publieke taak rapportages voor gemeenten en scholen op basis van de verzamelde gegevens. In deze rapportages staan geen herleidbare persoonsgegevens van een leerling omdat de rapportages op een hoger niveau worden opgesteld, dat wil zeggen niet op individueel niveau, maar enkel op groepsniveau van leerlingen.

Het RIVM maakt ook gebruik van de in de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 verzamelde gegevens voor onderzoek en publicaties. Ook in deze rapportages is herkenning van een leerling niet mogelijk omdat rapportages alleen groepen leerlingen beschrijven en geen individuen.

GGD Fryslân voert dit onderzoek uit ter uitvoering van een publieke taak, namelijk monitoring van de publieke gezondheid op basis van Wet publieke gezondheid (Wpg) (artikel 2 lid 2, sub a en b Wet publieke gezondheid).

Voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens hebben de regionale GGD’en een grondslag in artikel 9, lid 2, sub i AVG, welke stelt dat de gegevensverwerking noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang. Deze taak is uitgewerkt in de Wpg, zoals hierboven is gesteld.

Bij het uitvoeren van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 gebruikt GGD Fryslân alleen de gegevens die voor het uitoefenen van de wettelijke taken die de GGD namens de gemeenten uitvoert, noodzakelijk zijn.

Deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is vrijwillig. Leerlingen en/of ouders/verzorgers bepalen zelf om wel of niet deel te nemen aan het onderzoek. Leerlingen kunnen op ieder moment in de vragenlijst stoppen. Ook kunnen bepaalde vragen worden overgeslagen, als de leerling deze niet wil invullen. Vanaf dat gestart wordt met invullen van de vragenlijst worden de gegevens opgeslagen. Als de leerling halverwege wil stoppen en niet wil dat de tot dan toe ingevulde antwoorden bewaard worden, dan moet de leerling terug in de vragenlijst en de antwoorden wissen. Leerlingen krijgen instructies voor dat ze starten met het invullen van de vragenlijst over hoe ze dit, indien gewenst, moeten doen.

Op basis van de publieke taak van GGD Fryslân mogen de ouders/verzorgers en/of leerlingen worden benaderd voor deelname aan het onderzoek en mogen de antwoorden uit de vragenlijst worden gebruikt.

Binnen GGD Fryslân hebben alleen medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van de onderzoeksgegevens, toegang tot de onderzoeksgegevens. De antwoorden worden strikt vertrouwelijk behandeld en verwerkt.

De GGD’en maken gezamenlijk gebruik van een externe partij (Research 2Evolve) om de technische afname van de digitale vragenlijst en de tijdelijke dataopslag mogelijk te maken. Research 2Evolve is gebonden aan strikte voorwaarden zoals beveiligingsmaatregelen en geheimhoudingsplicht.

GGD Fryslân kan beslissen gegevens te delen met derden voor onderzoek. In dat geval zorgt de GGD ervoor dat een leerling niet kan worden herkend in de gedeelde gegevens.

Het RIVM ontvangt de ingevulde vragenlijsten ook, zodat zij de GGD’en kunnen ondersteunen. Dit is vastgelegd in de afspraken die de samenwerkende partijen hebben gemaakt.

GGD GHOR Nederland, de landelijke koepel van GGD’en, ontvangt alleen een bestand, waarin de antwoorden op de vragenlijsten zo zijn bewerkt dat herkenning van een leerling niet mogelijk is.

De GGD, het RIVM, het Trimbos-instituut en GGD GHOR Nederland hebben privacy hoog in het vaandel staan. In de uitzonderlijke gevallen wanneer de antwoorden van de vragenlijst naar een leerling kunnen worden herleid, worden maatregelen genomen om de herleidbaarheid te beperken.

Daarnaast treffen alle partijen technische en organisatorische maatregelen zodat de ingevulde vragenlijsten goed worden beveiligd.

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 heeft het doel om de gezondheidssituatie van de jongeren te volgen in de tijd (monitoren). Dit betekent dat GGD Fryslân ook in de toekomst beschikking dient te houden over de ingevulde vragenlijsten zodat zij de eerdergenoemde doelen kan behalen en de eerder genoemde taken juist kan uitvoeren.  Op die manier kunnen trends in de gezondheidssituatie van de Friese jongeren worden gevolgd. Gegevens worden in geen enkel geval langer bewaard dan noodzakelijk.

Het RIVM bewaart de ingevulde vragenlijsten ook, zodat zij de GGD’en kunnen ondersteunen. Dit is vastgelegd in de afspraken die de samenwerkende partijen hebben gemaakt. Het RIVM bewaart de ruwe data gedurende 10 jaar, waarmee wordt voldaan aan de Archiefwet 1995 en Wet Open Overheid (Woo). Na 10 jaar worden deze bestanden bij het RIVM vernietigd.

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 heeft als uitgangspunt dat er geen persoonsgegevens worden verzameld. Het uitvoeren van onderstaande rechten zal in de meeste gevallen niet mogelijk zijn. In een paar specifieke gevallen is door een combinatie van de ingevulde gegevens herleiding van een leerling mogelijk. Dit betekent dat in die gevallen een leerling en ouders/verzorgers bepaalde rechten toekomen, zoals hieronder uitgewerkt.

Recht op weigering

Deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is vrijwillig. Op elk moment kan van deelname worden afgezien, zonder opgave van reden. Leerlingen en ouders/verzorgers ontvangen via school een mail met informatie over het onderzoek. Zowel leerlingen als ouders/verzorgers kunnen weigeren door dit aan de school kenbaar te maken. Als een leerling deelneemt, vult hij/zij tijdens een lesuur in de klas de digitale vragenlijst in. Een leerling kan vragen overslaan of het invullen stoppen.

Recht op informatie

Om hieraan te voldoen is deze online privacyverklaring opgesteld. In de informatiemail die een leerling of ouders/verzorgers via school ontvangt wordt naar deze privacyverklaring verwezen.

Recht op verwijdering

Het recht op verwijdering kan niet worden uitgeoefend, omdat er per school één URL wordt gebruikt voor alle leerlingen. Individuele leerlingen zijn na het verzenden van de vragenlijst niet meer te herkennen. Daardoor kan de vragenlijst niet meer worden verwijderd.

Recht op inzage, rectificatie, beperking en bezwaar

Deze rechten kunnen niet worden uitgeoefend, omdat er per school één URL wordt gebruikt voor alle leerlingen. Individuele leerlingen zijn na het verzenden van de vragenlijst niet meer te herkennen. De vragenlijst van een individuele leerling kan dus niet worden gevonden en mag/kan niet worden herleid.

Indien leerlingen en ouders/verzorgers vragen hebben over hun rechten en hoe die kunnen worden uitgeoefend in het kader van dit onderzoek of een klacht willen indienen, dan kunnen zij contact opnemen met de functionaris gegevensbescherming van GGD Fryslân, mw. A. Ilicic, via a.ilicic@vrfryslan.nl

Indien leerlingen en ouders/verzorgers vragen hebben over het onderzoek of hoe GGD met vragenlijsten omgaat, kan men contact opnemen met: team epidemiologie via 088 22 99 222 of via epidemiologie@ggdfryslan.nl