Let’s talk about sex in Fryslân
Professionals van GGD, gemeenten, onderwijs en welzijnsorganisaties praatten op donderdagmiddag 3 oktober doorlopend over seks. En dan vooral over hoe het gesteld is met de relatie van jongeren met seks, intimiteit, porno, grenzen, anticonceptie en soa.
Begin 2024 presenteerde Rutgers de resultaten van het landelijke onderzoek naar de seksuele gezondheid van jongeren onder de 25. GGD Fryslân liftte op dit onderzoek mee, door ruim 900 Friese jongeren dezelfde vragen voor te leggen. Op 3 oktober bespraken Friese professionals met elkaar de meest opvallende resultaten. Met als doel: waar kunnen we samenwerken om de jongeren seksueel gezond en veilig te laten opgroeien.
De grootste kritiek van de jongeren die meewerkten aan het onderzoek: de seksuele vorming op school is belabberd (rapportcijfer 5). Andere opvallende zaken: het pilgebruik is fors gedaald en opvallend veel jongeren hebben te maken gehad met seksueel geweld (25 procent van de meiden, 5 procent van de jongens) en grensoverschrijdend gedrag (75 procent van de meiden en 31 procent van de jongens). De Friese bevindingen zijn niet opvallend anders dan de landelijke bevindingen. Klein verschil: Friese jongeren beginnen gemiddeld wel een jaar eerder dan andere jongeren in Nederland aan seks.
GGD’en, scholen en beleidsmakers bij gemeenten hebben een belangrijke rol in een gezonde verstandhouding tussen jongeren en hun seksuele gezondheid. Op 3 oktober hebben zij elkaar geïnspireerd over hoe ze hier samen een bijdrage aan kunnen leveren.
Tijdens het symposium werden de eerste verbindingen al gelegd. Een school, die seksuele vorming nog geen plek had gegeven in het lesaanbod, kwam ter plekke in contact met een GGD-medewerker over de mogelijkheden.
Sprekers tijdens het symposium:
- Jacqueline Kleijer – Medilex Onderwijs, (online) opvoedingsdeskundige gespecialiseerd in (online) seksualiteit en mediawijsheid. Jacqueline werkte 22 jaar in de jeugdhulpverlening, waarvan de laatste 16 jaar als therapeutisch hulpverlener van meiden, jongens én hun ouders die te maken hadden met (online) seksueel geweld/afhankelijkheidsrelaties.
- Marit Boonstra, onderzoeker/epidemioloog bij GGD Fryslân en verantwoordelijk voor het analyseren van data. Zij presenteerde alle Friese bevindingen uit het onderzoek ‘Seks onder je 25e’.
- 34% Fijne ervaring
- 50% Niet fijn en niet vervelend
- 17% Vervelende ervaring
Pilgebruik bij de eerste keer geslachtsgemeenschap
- 2017: 60%
- 2023: 47%
Pilgebruik van seksueel ervaren meisjes:
- 39%
- 15% minder t.o.v. 2017
Redenen om geen anticonceptie te gebruiken:
- Wil geen hormonen gebruiken
- Gebruiken als het anders om niet zwanger te worden
- Minder lekker met condoom
- Condoomgebruik:
- Geen vaste relatie met sekspartners: 45%
- Vaste relatie met sekspartners: 18%
- 1/10 jongens en 1/3 meisjes heeft ooit een soa-test gedaan
- 5% heeft ooit een soa gehad
Reden niet testen op soa’s:
- 50% Alleen seks met hun vaste partner
- 40% Geen lichamelijke klachten die bij een soa of hiv passen
- 30% Geen onveilige seks gehad
- Ongeveer 30% van de meisjes heeft wel eens ongewenst een naaktfoto/seksfilmpje gekregen
Seksuele grensoverschrijding
Meisjes:
- 75% heeft wel eens seksuele grensoverschrijding meegemaakt
- 31% heeft wel eens seksueel geweld meegemaakt
Jongens:
- 25% heeft wel eens seksueel geweld meegemaakt door een sekspartner
- 5% heeft wel eens seksueel geweld meegemaakt door iemand anders
Homoseksualiteit en gender non-conformiteit
- 95% van de meisjes keurt het goed wanneer twee meisjes elkaar op straat zoenen
- 89% van de jongens keurt het goed wanneer twee meisjes elkaar op straat zoenen
- 94% van de meisjes keurt het goed wanneer twee jongens elkaar op straat zoenen
- 79% van de jongens keurt het goed wanneer twee jongens elkaar op straat zoenen
Jongeren geven seksuele voorlichting op school een 5:
- “Er worden te weinig lessen over gegeven”
- “Kreeg niet de informatie die ik wilde hebben”
- Een groot deel van de jongeren onder de 18 jaar praat niet of weinig met hun ouders over verschillende onderwerpen rondom seksualiteit. Met vrienden wordt iets vaker gesproken over seksualiteit, vooral over verliefdheid en relaties, en de leuke kanten van seks.
Porno:
- 40% van de meisjes wordt onzeker van porno
- 25% van de jongens wordt onzeker van porno
- Ongeveer 45% meisjes en jongens zegt: wat in porno te zien is, wil ik ook doen tijdens seks
Sexting in de afgelopen 6 maanden (%):
Jongens:
- 12% Heeft wel eens iemand via een social media app gevraagd om een naaktfoto/seksfilmpje van zichzelf te sturen
- 11% Heeft wel eens een naaktfoto/seksfilmpje van zichzelf naar iemand anders gestuurd
- 9% Heeft wel eens ongewenst een naaktfoto/seksfilmpje van een ander ontvangen
- 5% Heeft wel eens een naaktfoto/seksfilmpje naar iemand doorgestuurd, zonder dat diegene dat wilde
Meisjes:
- 8% Heeft wel eens iemand via een social media app gevraagd om een naaktfoto/seksfilmpje van zichzelf te sturen
- 7% Heeft wel eens een naaktfoto/seksfilmpje van zichzelf naar iemand anders gestuurd
- 21% Heeft wel eens ongewenst een naaktfoto/seksfilmpje van een ander ontvangen
- 2% Heeft wel eens een naaktfoto/seksfilmpje naar iemand doorgestuurd, zonder dat diegene dat wilde