Juryrapport Rookvrije Generatie Award Fryslân 2024

Sportbedrijf Drachten nam de Rookvrije Generatie Award Fryslân in ontvangst voor het beste Friese initiatief dat bijdraagt aan een rookvrije generatie in 2024. Jantsje Heeringa en Akke Hofstee, programmaleiders van Rookvrije Generatie Fryslân, reikten de award samen met jurylid Paul Caubo uit aan Nikki van Kaauwen van Sportbedrijf Drachten voor hun succesvolle en inspirerende initiatief, de Rookvrije Avond4Daagse. Bij een paar initiatieven viel ook de bevlogenheid op van de ‘trekker’ van het initiatief en daarom heeft de jury ervoor gekozen om ook een prijs in te stellen voor de beste ambassadeur. Deze prijs is gewonnen door Bob Vermeeren van Fysio Lemmer.

Wij feliciteren Sportbedrijf Drachten en Fysio Lemmer van harte met het behaalde resultaat en bedanken hen én de andere genomineerden hartelijk voor deelname en inzet! Het is fantastisch om te zien dat velen in Fryslân al enthousiast bezig zijn met rookvrije omgevingen.

We hopen dat de initiatieven van de genomineerden ook dit jaar anderen zullen inspireren om ook aan de slag te gaan. Iedereen kan namelijk iets doen en dat laten we op deze manier zien. Het uiteindelijke doel is natuurlijk opgroeiende kinderen beschermen tegen de schadelijke gevolgen van (mee)roken en voorkomen dat kinderen op termijn gaan roken. Samen op weg naar een rookvrij Fryslân!

Het doel van deze award is om iedereen, die in Fryslân enthousiast bezig is met de Rookvrije Generatie, in het zonnetje te zetten. Door mooie voorbeelden onder de aandacht te brengen, raken anderen geïnspireerd om ook mee te helpen aan een Rookvrije Generatie. Iedereen kan iets doen en dat laten we op deze manier zien. Het uiteindelijke doel is natuurlijk opgroeiende kinderen beschermen tegen de schadelijke gevolgen van (mee)roken en voorkomen dat kinderen op termijn gaan roken. De hele maand april kon iedereen een persoon, organisatie, bedrijf of idee aanmelden als genomineerde. Van 21 mei tot en met 16 juni 2024 kon het publiek stemmen op deze initiatieven.

Daarnaast zijn de initiatieven nog beoordeeld door een vakjury, bestaande uit:

• Marieke Helmus, arts en strategisch adviseur Rookvrij en projectleider Pharos.
• Paul Caubo, projectmedewerker Gezondheidsfondsen voor Rookvrij.
• Jantsje Heeringa, arts M+G/JGZ, MPH en programmaleider Rookvrije Generatie Fryslân.

De jury heeft onder andere gelet op:

• Of het initiatief of de persoon impactvolle stappen heeft gezet voor de beweging ‘op weg naar een Rookvrije Generatie’.
• Of het terrein/de locatie deels of geheel rookvrij is of dat binnenkort wordt.
• Of het initiatief een goed voorbeeld is om anderen te stimuleren om aan de slag te gaan met rookvrij.
• Het verhaal van de initiatiefnemer en diens rol.
• Of er op een inspirerende manier zichtbaarheid gegeven wordt aan de Rookvrije Generatie.

• Fysio Lemmer, initiatiefnemer Bob Vermeeren: meer dan een gewone fysiotherapiepraktijk, voorvechters van een gezonde gemeenschap.
• Gemeente Terschelling, initiatiefnemer Hessel Boermans: eerste Friese gemeente met rookvrije bushaltes.
• Kinderboerderij Sneek van Alliade, initiatiefnemer Adraste Sijbesma: Rookvrije kinderboerderij, gezond voor mens en dier en het voorkomen van brand.
• MFC It Harspit Oppenhuizen, initiatiefnemer Geert Kazemier: Rookvrij plein en ingang van het multifunctioneel centrum waarnaast diverse verenigingen ook de BSO een onderkomen heeft.
• It Mienskipsplak Fûgelflecht Franeker, initiatiefnemer Erik Peereboom van buurtvereniging Arkens: Dit grote terrein, datbinnenkort geopend wordt, wordt een ontmoetingsplek binnen Franeker waar tevens een speeltuin onderdeel van uit maakt.
• Sanjes Safari Feanwâlden, initiatiefnemer Lybrich Visbeek: Een rookvrij speel- en dierenpark voor kinderen met een sterke regiofunctie.
• Sportbedrijf Drachten, initiatiefnemer Nikki van Kaauwen: organisatie van een rookvrije avond4daagse en ook nogandere rookvrije initiatieven staan op stapel.

• Fysio Lemmer
  Gericht op gezondheid en leefstijl waar stoppen met roken/rookvrij zijn onderdeel van is. Wachtruimte wordt ook gebruikt als inloopmogelijkheid voor geïnteresseerden. Er wordt toegang geboden naar stoppen-met-rokenondersteuning, er worden rookvrije zones gecreëerd en er zijn nog plannen om initiatieven voor basisscholen te ontwikkelen. Echt al concreet bezig en aangehaakt bij de wijkaanpak ‘Rookvrij leven voor iedereen’ in Lemmer. Bevlogen initiatiefnemer met hele mooie ideeën, een goed verhaal en een groot netwerk, een goede ambassadeur voor de beweging op weg naar een Rookvrije Generatie. Tip: zet het ook op dewebsite van de praktijk!
• Gemeente Terschelling
  Eerste Friese gemeente met rookvrije bushaltes. Echt een rol als voorloper hierin, mooi dat dit vlot is opgepakt, ook met hetidee van een frisse en schone omgeving met een gezonde toekomst. Goed passend bij een Waddeneiland. Het staat ook duidelijk op de website aangegeven. In hoeverre zijn de bushaltes ook echt rookvrij? Wordt er gehandhaafd door eventuele rokers bij bushaltes aan te spreken? En hoe is de communicatie bijvoorbeeld i.c.m. het Oerol festival? Er is een rookvrije veerdienst naar Terschelling, rookvrij OV en steedsmeer (deels) rookvrije strandtenten. Mooi om dit gezamenlijk verder uit te werken. Worden er ambassadeurs ingezet?
• Kinderboerderij Sneek
  Een rookvrije kinderboerderij van Alliade. Deze kinderboerderij is al jaren rookvrij en dit staat ook duidelijk aangegeven op de website. Positieve insteek, met naast de insteek voor een rookvrije generatie de (terechte) opmerking dat ook de dieren niet van rooklucht houden en dat ook het brandgevaar (o.a. hooi en stro) verminderd wordt door rookvrij te zijn. Ook Alliadeals zorggroep is bezig met een rookvrij beleid voor de hele organisatie. Opmerking van de vakjury is dat er al veel kinderboerderijen rookvrij zijn en dat het wellicht iets minder vernieuwend is als initiatief.
• MFC It Harspit 
  De beheerder is een duidelijke ambassadeur voor rookvrij en spreekt ook rokers aan en biedt eventueel peukenpockets aan. Ziet het liefst de hele omgeving rookvrij. In het MFC komt veel samen. Als veel verschillende verenigingen en bezoekers er gebruik van maken met verschillende doelgroepen en op verschillende momenten, is het des te lastiger om ze allemaal opéén lijn te krijgen. De insteek dat kinderen recht hebben op een rookvrije ingang is positief. Een opmerking van een jurylid is nog dat er landelijk veel klachten over BSO’s komen waarbij kinderen met rook in aanraking komen (buiten of door het te zien). Des te mooier dat er hier juist rekening met de BSO gehouden wordt. Ook met het schadelijke en ontsierendepeukenafval wordt rekening gehouden. Tip: zet het beleid ook nog duidelijk op de website!
• It Mienskipslak Fûgelflecht
  Een grote speel-, sport- en ontmoetingsplek in Franeker waarbij rookvrij al vanaf de tekentafel meegenomen is. Dat is heel positief en verdient zeker navolging. De jury is wel heel benieuwd hoe dit beleid na de daadwerkelijke opening verder vorm krijgt, hoe gaan ze het bespreekbaar maken? Tip: zorg voor ambassadeurs en zichtbaarheid van het beleid.
• Sanjes Safari
  Geheel rookvrij dieren- en speelpark en begeleiders die willen roken worden naar het parkeerterrein verwezen, wat rokers wellicht tot nadenken aanzet. In deze regio wordt relatief veel gerookt, dat maakt het knapper dat men voor geheel rookvrij kiest. Hoe verloopt de handhaving van het beleid? Sanjes Safari biedt ook dagbestedingsplekken. Tip: vermeld het rookvrije beleid duidelijk op de website, niet alleen op Instagram! En de opmerking die kinderboerderij Sneek maakt over dat dieren ookniet van rook houden, kan eveneens worden overgenomen!
• Sportbedrijf Drachten
  Rookvrije avond4daagse gehad en ook de adventure run wordt rookvrij. Op een hele positieve manier van te voren gecommuniceerd, geen verboden, wel een duidelijke boodschap in de vorm van ‘houd er rekening mee dat…’. En duidelijk dat rookvrij de norm is bij activiteiten waar kinderen bij betrokken zijn. Ook tijdens de activiteit zelf was het goed zichtbaar dat het om een rookvrije activiteit ging middels verschillende uitingen, o.a. beachflags en ook op de aftermovie die o.a. metbehulp van dronebeelden is gemaakt was het goed zichtbaar. Het is zo voor iedereen helder en ook op de website wordt het goed aangegeven. Verschillende mediakanalen ingezet (voor, tijdens en na de activiteit) voor de boodschap en ook de ouders die hierover gesproken zijn, waren positief en gaven aan niet-roken bij een dergelijke activiteit normaal te vinden. Een positief voorbeeld voor anderen hoe je dergelijke activiteiten aan kunt pakken en ook vrijwilligers hierbij goed inlicht.